كتاب سازگاري سامانه‌هاي آب شهري با تغيير اقليم؛ راهنمای تصميم‌گیران در سطح محلي
ترجمه و چاپ: مرکز منطقه ای مدیریت آب شهری تحت پوشش یونسکو با مشارکت مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری
زمان انتشار: تابستان 1397
هدف اصلی این کتاب ارائه مهمترین جنبه‌های مدیریت آب شهری با توجه به پدیده تغییر اقلیم است. در این کتاب جزییات اثرات تغییر اقلیم بر سامانه‌ها و خدمات آب شهری تشریح شده است اما به مباحث علمی و دلایل وقوع تعیر اقلیم کمتر پرداخته شده است. به همین خاطر این کتاب بسیار مناسب برای مدیران شهری و کارشناسان فعال در شهرداری ها و سایر ر سازمان های خدمات رسان متولی آبرسانی شهری و جمع آوری و دفع فاضلاب است تا بدون وارد شدن به پیچیده گی های علمی پدید تغییر اقلیم با پیامدهای آن در مدیریت آب شهری آشنا شده و پیش بینی های لازم را در مراحل طراحی، اجرا و بهره برداری از سامانه های آب و فاضلاب شهری در نظر بگیرند.
در این کتاب تاثیرات پدیده تغییر اقلیم بر بخشها و سامانههای مختلف آب شهری از جمله رودخانههای شهری، دریاچهها یا مخازن ذخیره آب، منابع آب زیرزمینی، شبکه آبرسانی شهری، سامانه های جمعآوری فاضلاب و رواناب شهری، ، تأمین آب فضای سبز شهری و نیز اثرات تعییر اقلیم بر سایر بخش های وابسته نظیر حمل و نقل، بهداشت، محصولات کشاورزی و غذایی در شهرها بررسی شده و در نهایت راهکارهایی برای افزایش ظرفیت سازگاری با پدید تغییر اقلیم ارایه میباشد.
در بحشی از این کتاب راهنما، موضوع مدیریت یکپارچه ی آب در سکونتگاههای انسانی جهت سازگاری با پدیده تغییر اقلیم تشریح شده و به مدیریت هوشمند آب برای شهرها در آینده نزدیک اشاره شده است. این مجموعه بیشترین کاربرد را برای مدیران میانی و برنامهریزان راهبردی در حوزه مدیریت آب شهری دارد.
ساختار این کتاب به گونه‌ای تنظیم شده است که پاسخگوی توالی منطقی سوالات میباشد. سوالاتی نظیر: معضلات و مشکلات چیست؟ چگونه میتوان بر آن‌ها فائق آمد؟ در سایر شهرها برای حل مشکلات و معضلات مذکور چه اقداماتی انجام می‌دهند؟
در بخش اول این مجموعه، توضیحاتی در خصوص آسیب‌پذیر بودن سامانههای آب شهری در اثر تغییراقلیم ارائه شده است. بخش دوم این کتاب، اختصاص به برنامه‌ریزی راهبردی بر پایه مشارکت ذینفعان دارد. بخش سوم شامل مجموعهای از مطالعات موردی در شهرهای مختلف است و به برنامه‌ریزی‌های لازم جهت سازگاری و افزایش انعطاف‌پذیری در مقابل تغییراقلیم و اقدامات اجرایی مربوطه میپردازد. از مهمترین نکاتی که در این کتاب به آن اشاره شده است میتوان موارد ذیل را برشمرد:
سازگاري، موضوع جدیدی برای مدیران محلی نیست. مديران شهري و مديران بخش آب همواره ناچار به سازگاری با تصمیمات سایر بخشها و یا پذیرش مواردي همچون عدم قطعيت در منابع آب و تغییر در برنامه ها هستند. اما سازگاری مدیریت شده، مي‌تواند کيفيت زندگي و حکمرانی آب را بهبود بخشد. مدیران محلی بهتر است بر مزایای بالقوه سازگاری، سرمایهگذاری کنند.
سازگاري با تغيير اقليم، در مقياس‌هاي متفاوتي از سطح خانواده گرفته تا سطح زيرساخت‌هاي اصلي قابل طرح است. پيادهسازي این اقدامات باید با توجه به اهميت اين سطوح انجام شود.
سامانه آب شهري، در برابر تغيير اقليم بسيار آسيب‌پذير است. بدون پيش‌بيني و برنامه‌ريزي راهبردي مناسب، ممکن است عواقب جبران‌ناپذيری بروز نماید.
معمولاً آثار زیانبار حاصل از تغيير اقليم، آسيب‌پذيرترين قشر جامعه را تحت تأثير قرار ميدهند. سامانه‌هاي آب شهري بايد نيازهاي قشر آسيب‌پذير را در تقابل با پديده تغيير اقليم مورد توجه قرار دهند. تغییراقلیم همیشه قابل پیش بینی نیست. سکونتگاههای انسانی همواره بايد آمادگي مقابله با تغييرات ناگهاني، غيرقابل پيش‌بيني و غيرمنتظره اقليمي را داشته باشند.
چرخه آب شهري به تنهایی قادر به سازگاري با اين پديده نيست. ارتباط تنگاتنگ بين سایر سامانه‌هاي شهري همچون انرژي، حمل و نقل، بهداشت و درمان نيازمند مديريت يکپارچه مي‌باشد.
مديريت کارآمد آب، مستلزم لحاظ نمودن کليه فشارهاي وارده بر سامانه‌هاي آب است. اين موضوع شامل موارد نامرتبط با پديده تغيير اقليم همچون رشد جمعيت، تغييرات کاربري اراضي و آلودگي نیز مي‌شود.
بسياري از شهرها در سازگاری با تغییراقلیم الگوهای پیشرو هستند و سایر شهرها مي‌توانند از تجارب آن‌ها بهره جسته و راهکار‌هاي کارآمد برای شهر خود را اتخاذ نمایند.
